Rüşvet Nedir?

Rüşvet, bir kamu çalışanının bir işi yapmak veya yapmamak için yarar sağlaması halidir. TCK’da millete ve devlete karşı işlenen suçlar bölümünün kamu idaresinin güvenilirliğine karşı işlenen suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. Cezası TCK 252. maddesinde belirtilmiştir. Rüşvet suçu şikayete dayalı bir suç değildir. Cumhuriyet savcısı tarafından soruşturulması gereklidir. Bir kamu personelinin soruşturulması için soruşturmayı yapacak savcının kurumdan izin alması gerekmektedir. Fakat rüşvet suçu durumunda bu kural uygulanmaz, tahkikatı yapacak savcı herhangi bir izin almaksızın soruşturmayı başlatabilir. Suçun kanıtlanabilir olması için belgelenmiş bir anlaşma olması yeterlidir. Rüşvet anlaşması, suçu işleyen taraflar arasında yapılan hukuk dışı bir anlaşmadır. Rüşvet anlaşması teklifin yapılması ya da teklifin kabul edilmesi durumunda oluşur. Anlaşmanın oluşması için yazılı bir delil aranmaz, sözlü ya da yazılı olarak da yapılabilir.

Rüşvet kanıtlanması zor bir suçtur. Genelde sözlü ve gizli olarak yapılması suçun ispatını zorlaştırır. Bu durum şikayetin kanıtlanamaması durumunda delil yetersizliğinden beraat ile sonuçlanabilir. Suçun ispatı için tanık, fotoğraf, ses, görüntü veya yazışmalar kullanılabilir. En çok kullanılan yöntem ise rüşvetin istendiği durumlarda rüşvet veren kişinin paraların seri numarasını polise bildirmesidir.

Rüşvet Suçunun Cezası Nedir?

Rüşvet suçu davasına bakmakla yükümlü olan mahkeme ağır ceza mahkemesidir.

Rüşvet suçunun cezası giriş kısmında da belirttiğimiz şekilde Türk Ceza Kanunu’nun 252. maddesinde belirtilmiştir. TCK-252. madde uyarınca cezası 4 ile 12 yıl arası hapis cezasıdır.  Fakat nitelikli haller durumunda ceza artış gösterebilir.  Nitelikli haller, suçun oluşması  için gerekli şartların oluşmasının yanında kanunda özellikle aranan durumların bulunması halidir.

Aynı maddenin 7. fırkasında suçu ağırlaştıran nitelikli haller düzenlenmiştir. Bu duruma göre suçu işleyen tarafların birinin yargı görevi yapan, bilirkişi, noter veya yeminli müşavir olması durumunda ceza üçte birden yarısına kadar arttırılarak uygulanır. Rüşvet veren karşısındaki kişinin bu sıfatını biliyor ise onun cezası da arttırılır.

Diğer suçlarda olduğu gibi rüşvet suçu için hafifletici bir sebep bulunmamaktadır.

Söz konusu suç için zaman aşımı kanundaki düzenlemeye göre 15 yıldır.

Rüşvet suçunda etkin pişmanlıktan yararlanmak mümkün müdür?

Bu  sorunun cevabı evet olmakla beraber etkin pişmanlık durumu suçun tamamlanmasından sonra gündeme gelir. Suçun tamamlanmasının ardından, suçlu yaptığından dolayı pişmanlık duyar suçun tamamlanmasına engel olacak hareketlerde bulunarak mağdur edilen tarafın zararını karşılamayı kabul ederse, etkin pişmanlık durumundan yararlanabilmektedir. Etkin pişmanlık hükümleri kanun koyucu Türk Ceza Kanunu tarafından belirlenmektedir. Etkin pişmanlık hükmünün uygulanması TCK-254. madde de belirli şartlara bağlanmıştır.

Rüşvet suçunu işleyen taraflardan biri, suç unsuru resmi makamlar tarafından öğrenilmeden önce suça dahil olan ücret veya menfaati yetkili makamlara teslim etmesi durumunda rüşvet suçundan ceza almaz. Bu durumdan sadece durumu yetkili makamlara bildiren taraf yararlanabilir. Etkin pişmanlık hükmünden şartları yerine getirmeyen tarafın, sırf diğer taraf durumu yetkili makamlara bildirdi diye yararlanması söz konusu değildir.

Rüşvet anlaşması yapıldıktan sonra bu durumu yetkili makamlara bildiren taraf etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir. Yine Rüşvet suçunu işleyen taraflarda olduğu gibi anlaşmayı yapan taraflardan birinin ya da aracı olan kişinin, durum resmi makamlarca öğrenilmeden önce yetkili makamlara haber vermesi durumunda etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilmektedir. Aksi hallerde rüşvete aracılık eden kişiler de suçlu sayılmaktadır. Eğer kişi yabancı bir kamu görevlisine rüşvet vermişse etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanması mümkün değildir.